Z daleka każdy las wydaje się jednorodną masą pni i liści.
Jednak wchodząc za linię pierwszych drzew dostrzegamy, jak wewnątrz jest różnorodny. Pod koronami drzew starszych rosną młodsze, niektóre iglaste, inne liściaste.
Pod nimi krzewy albo całkiem młodziutkie drzewka, a najniżej borówki, paprocie, mchy i znów dopiero co kiełkujące siewki drzew. Wydaje się niemożliwe, aby ogarnąć całość tej bujnej przyrody, zwłaszcza gdy dotyczy lasu gospodarczego.
Urządzić las – co to znaczy?
Cały proces planowania gospodarki leśnej nazywany jest URZĄDZANIEM LASU. Ażeby dobrze zaplanować działania w lesie konieczne jest przeanalizowanie jego obecnego stanu i historii gospodarowania. Całość takiego planowania wykonują specjaliści w oparciu o aktualną wiedzę naukową, uwzględniając jednocześnie wszystkie przepisy prawa. Opisują oni nie tylko świat roślin, widoczny nad ziemią, ale zaglądają również w jej głębię, kopiąc próbne profile glebowe. Od tego bowiem, jakiego rodzaju jest gleba, ile ma różnorodnych warstw i jak mocno jest wilgotna, zależy skład gatunkowy, pokrój lasu i jego dynamika wzrostu.
Wynikiem pracy „urządzeniowców” jest dokument, według którego leśnicy hodują i pozyskują drzewa przez kolejne 10 lat. Plan Urządzenia Lasu to kilka opasłych tomów wraz z załączonymi tabelami i mapami, gdzie każdy skrawek drzewostanu, tzw. wydzielenie, ma swoje wskazania ochronne i gospodarcze.
Ważne! Zapisy PUL nie wynikają z koniunktury na drewno, widzimisię leśników czy ekologów, ani nawet oczekiwań politycznych – jest to czysto techniczna analiza tego, co trzeba zrobić w lesie, aby on przetrwał dla kolejnych pokoleń przy jednoczesnej możliwości korzystania z drewna, dostępności dla każdego i czerpania z niego również innych dóbr – grzybów, jagód czy dzikich zwierząt. Takie podejście nazwane jest zrównoważoną gospodarką i w niewielu krajach na świecie jest tak skrupulatnie realizowane jak w Polsce.
Finansowanie wszystkich niezbędnych badań i całego procesu planowania odbywa się przy użyciu pieniędzy zebranych w funduszu leśnym, zasilanym dochodami ze sprzedawanego przez Lasy Państwowe drewna. Zresztą całość działalności LP finansowana jest ze sprzedaży drewna, w tym również działania na rzecz ochrony przyrody, pomocy samorządom, rozwoju badań naukowych, edukacji przyrodniczej, turystyki i wielu innych. Działalność LP nie obciąża podatników swoimi kosztami, a sprzedaż drewna zasila budżet państwa.
Wracając do samego PUL, jest to dokumentem specjalistycznym, sporządzonym z użyciem pojęć branżowych, które dla osoby niezwiązanej z lasami mogą być niezrozumiałe. Ale czy ktoś rozumie w jakim języku mówią do nas informatycy, próbując wytłumaczyć co naprawili w naszym laptopie?
Jednak, zgodnie z przepisami prawa, poszczególne etapy opracowania PUL podawane są do publicznej wiadomości z możliwością składania uwag i wniosków, które są analizowane, a sposób ich rozpatrzenia również podawany jest do publicznej wiadomości. W ten sposób Lasy Państwowe realizują element edukacji ekologicznej społeczeństwa.
Zawsze najbardziej kontrowersyjną częścią planu jest ilość zaplanowanych do pozyskania w okresie przyszłych 10 lat drzew. Wyraża się ją ilością metrów sześciennych drewna. Ta konkretna wartość zawsze, dla osób niezwiązanych z branżą drzewną, a interesujących się lasem jest „zbyt duża”, a dla przedsiębiorców, którzy przetwarzają drewno i drwali, którzy żyją z ich ścinania „zbyt mała”.
Jednak określając ilość drewna do pozyskania w planowaniu urządzeniowym bierze się przede wszystkim pod uwagę potrzeby lasu, jego trwałości i stanu zdrowotnego. Hodowla lasu, nazywana „królową nauk leśnych”, jest podstawowym elementem w planowaniu urządzeniowym. Wiąże się to z potrzebą zachowania bioróżnorodności, stabilności, odporności na zagrożenia oraz możliwości spełniania jednocześnie wielu funkcji, w tym także społecznych.
Samo pozyskanie drewna ma w tym procesie aspekt drugoplanowy i nie jest celem planowania urządzeniowego. Pozyskane drewno daje jednak możliwość finansowania wszystkich działań w zakresie gospodarki leśnej i to bez konieczności sięgania do środków budżetowych, czyli nie obciąża kieszeni obywateli.
Nie należy zapominać, że takie właśnie działania zorganizowanego leśnictwa realizowane są od stuleci, a w czasie od ostatniej wojny znacznie przyczyniły się do wzrostu lesistości, zasobności i jakości drzewostanów w naszym kraju.
Spojrzenie na las i pracę ludzi z nim związanych nie powinno zawężać się do krytykowania tego, co widzimy tu i teraz, ponieważ plan urządzenia lasu obejmuje pełne dekady, jego konsekwencje widoczne są przez dziesięciolecia, a nadrzędnym jego zadaniem jest zachowanie lasu w dobrej kondycji przez kolejne stulecia.
Ireneusz Kimla
Subskrybuj
Zgłoszenie